H Madonna θα κάνει ό,τι θέλει

Είναι εύκολο, ανώδυνο και ανέξοδο να αυτοαποκαλείσαι ό,τι θέλεις – σε κάποιες περιπτώσεις νιώθεις να σε παρασέρνει ακόμη και το ορμητικό κύμα του συρμού, η πίεση των συνθηκών και της επικαιρότητας που είναι αναπόδραστη: να, δες τι έγινε τώρα πρόσφατα με το “αντιφασίστας”, πόσοι και ποιοι το φόρεσαν ως παράσημο στο πέτο επειδή (… και ευτυχώς) οι στροφές της ιστορίας τα έφεραν έτσι ώστε να μην μπορούν να κάνουν αλλιώς. Ο φεμινισμός είναι ένας ακόμα όρος που έχει γίνει τσίχλα με τον ίδιο τρόπο (… επιφυλασσόμεθα βέβαια να συζητήσουμε μια άλλη φορά για το μεγάλο θέμα “εγώ δεν θεωρώ τον εαυτό μου φεμινίστρια” που με ζηλευτή αυτοπεποίθηση δηλώνουν δημοσίως πολλές καημένες ελληνίδες τηλεστάρς).

Ένα θέμα βέβαια είναι πως πριν δηλώσεις οτιδήποτε, χρειάζεται και να ξέρεις τι είναι αυτό που δηλώνεις.

Το περιβόητο Τέταρτο Κύμα, που κάποιος μπορεί να ενστερνίζεται, να απορρίπτει ή να στέκεται κριτικά απέναντί του αλλά όχι να το αγνοεί, ήταν ο φεμινισμός που ασχολήθηκε με τη γυναικεία ενδυνάμωση, το διαδίκτυο ως εργαλείο της και τη διαθεματικότητα, δηλαδή τους νέους όρους με τους οποίους γίνεται η συζήτηση περί καταπιέσεων και προνομίων. Ξεχωριστή θέση στη θεώρηση αυτή υπήρξε η αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος, ένα ολόκληρο κεφάλαιο, ένα συνεχές που πραγματεύεται ζητήματα βαρύτερα, όπως το δικαίωμα στην άμβλωση, ζητήματα πολυσυζητημένα, όπως πειθάρχηση των γυναικών από τις κοινωνίες μέσω του “επιτρεπτού” αριθμού ερωτικών συντρόφων ή ακόμα και ζητήματα εξαιρετικά ποπ και δημοφιλή, βλέπε τα φεϊσμπουκικά memes με το μήκος της φούστας.
Η κυριαρχία πάνω στο ίδιο μας το σώμα σε επίπεδο εξωτερικής εμφάνισης θα ήταν, θεωρητικά, το εύκολο κομμάτι της κουβέντας – ποιος λέει όχι, και γιατί να πει όχι, στο να ορίσεις η ίδια το πώς θα μοιάζεις τον 21ο αιώνα; – αν ο μισογυνισμός δεν ήταν πανταχού παρών για να μας υπενθυμίζει ότι η γυναίκα, ακόμα και ανεξαρτήτως προνομίου κάποιες φορές, πάντα θα πρέπει να δώσει λογαριασμό για κάθε της επιλογή. Με άλλοθι ή/και μεταμφίεση το προσωπικό γούστο του καθενός από εμάς και δεσπόζουσα τη μοντέρνα ανάγκη Γνώμης Για Όλα που ενισχύει ή, για κάποιους, δημιουργεί το διαδίκτυο, ο σεξισμός είναι εδώ, υπαρκτός και ρυθμιστικός, ακόμα και στα πιο απλά. Δείτε τι γίνεται με τα κιλά μιας διάσημης γυναίκας σε καιρούς ιντερνετικούς: χιονοστιβάδα σχολίων, στα όρια της αγένειας κυρίως, και σελίδες επί σελίδων στα αποτελέσματα του google, που θα είναι εκεί για πάντα, για να κάνουν body shaming ή να δίνουν συγχαρητήρια, για να επιπλήττουν ή να εγκρίνουν, για να αποφαίνονται ότι η εν λόγω γυναίκα είναι επικίνδυνα αδύνατη ή χοντρή, κυρίως όμως για να λένε κάτι για τους γράφοντες, εμάς. Να λένε, βασικά, ότι ονομάσαμε τον εσωτερικευμένο μας μισογυνισμό “προσωπική άποψη”.

Προχθές το βράδυ η Madonna ανέβασε στο instagram της μια σειρά φωτογραφιών που ενόχλησαν τον ιντερνετικό όχλο για τα φίλτρα, για τις αισθητικές επεμβάσεις, για τις αλλαγές στην κατατομή του προσώπου, για την επιλογή του ροζ μαλλιού, για τα πιο γεμάτα από συνήθως χείλη. Κυρίως, όμως, ενόχλησαν γιατί η Madonna μεγαλώνει και επέλεξε να έχει έλεγχο πάνω στο πώς θα μεγαλώνει, να έχει δηλαδή έλεγχο πάνω στο ίδιο της το σώμα, με κατά κάποιους αμφίβολα αποτελέσματα. Και με το “αμφίβολα” εννοούμε “όχι του γούστου μας”. Και το γούστο, η πολυτιμότητα της γνώμης που πρέπει πάση θυσία να εκφραστεί, αναμεμιγμένη με πατριαρχικά στερεότυπα για το πώς πρέπει να μοιάζουν οι γυναίκες ανάλογα με τον σωματότυπο, την ευπρέπεια ή την ηλικία τους, είναι προφανώς πιο πρωτεύοντα και επείγοντα από ό,τι μυρωδιά έχουμε τυχόν πάρει όλα αυτά τα χρόνια από τα ψιλά γράμματα της αυτοδιάθεσης, της ενδυνάμωσης όπως την αντιλαμβάνεται η καθεμιά μας, του ageism (που μοντέρνες φεμινίστριες θεωρούν ξεχωριστή και εξόχως ζωτική μάχη που πρέπει να δώσουν, καθώς έχει την ουσία της στην ίδια την αξία της γυναίκας) και του φεμινισμού γενικά.

Αρκούσαν, φάνηκε, τρεις φωτογραφίες της Madonna για να αποσυνθέσουν από τα ενδότερα φεμινιστικά στάτουστις, τουίτς με ιμάτια που διαρρηγνύονταν για το δικαίωμά μας να φοράμε το μίνι όσο μίνι θέλουμε και το μαγιό όσο μικρό γουστάρουμε με ή χωρίς κυτταρίτιδα, φωναχτές δημόσιες απόψεις για την καταπίεση των κοινωνιών προς τις γυναίκες κλπ κλπ. Ε ναι, υπάρχει και ένα όριο, και η Madonna το πέρασε. Μα είναι εμφάνιση αυτή; Έπρεπε να προσέξει/να κάνει λιγότερες πλαστικές/να εκτίθεται λιγότερο/τόση ανάγκη έχει πια την προβολή;

Δεν βρίσκω τυχαίο ότι κάθε λίγο και λιγάκι έρχεται ένα ελαφρύ θέμα “του καλλιτεχνικού” για να λειτουργήσει ως μικρό ξυπνητήρι και να μας υπενθυμίσει πού βρισκόμαστε και πόση δουλειά έχουμε ακόμα να κάνουμε, ακόμα και όσες θεωρούμε εαυτές φεμινίστριες εν έτει 2020: οι προβολείς που αναπόφευκτα πέφτουν πάνω στις διάσημες γυναίκες και κάνουν τις ζωές τους ευάλωτες σε οποιαδήποτε ματιά, ταυτόχρονα φωτίζουν και εμάς, εκείνες τις πλευρές μας που ίσως σπασμωδικά/ίσως μηχανικά/ίσως από συνήθεια/ίσως επειδή είναι πιο εύκολο από τη σκέψη και την αλλαγή, αλλά κυρίως λόγω εσωτερικευμένου μισογυνισμού αρνούνται να αφήσουν πίσω το παλιό και κολλάνε πάνω του επειδή είναι πιο γνώριμο, και επειδή “πού να ξανασκέφτεσαι τόσα πράγματα τώρα”.

Σήμερα στο μικροσκόπιο είναι η προνομιούχα Madonna, αλλά, μην αμφιβάλλετε, ταυτόχρονα είμαστε και οι μη προνομιούχες εμείς.