April is the cruellest month

 

Μπαίνοντας από λινκ σε λινκ ΑΛΛΑ ξεκινώντας από τη Vogue (τη Vogue ναι μάλιστα, καταλύστε τα στερεότυπα) είδα αυτήν εδώ τη φωτογραφία που όπως καταλαβαίνετε ταρακούνησε την παγωμένη μου ψυχή από τα τρίσβαθα – ακολουθώντας τα ίχνη και τις διακλαδώσεις του Μεγάλου Ίντερνετ, έμαθα ότι έχει εμπνεύσει και Το Φιλί του Magritte.

 

H συγκεκριμένη λήψη είναι της Lee Miller και τραβήχτηκε το 1937, όταν εκείνη ζούσε στο Κάιρο: διαβάζοντας και ψάχνοντας με εμμονή stalker αλλά χωρίς ωστόσο να υπάρχει κανένας λόγος (μάλλον μόνο επειδή ήταν πολύς ο ελεύθερος χρόνος και φανταστική η φωτογραφία, λόγοι αρκετοί από μόνοι τους), είδα ότι θα μπορούσα, δυνητικά μιλώντας πάντα, να τη δω από κοντά το αργότερο μέχρι τις 7 Μαΐου σε μια έκθεση που γίνεται στην Turner Contemporary του Margate, μιας παραλιακής πόλης στο Kent.

Η ΕΚΘΕΣΗ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ JOURNEYS WITH THE WASTE LAND ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ T.S. ELIOT. 

Δηλαδή ένα από τα πιο ωραία πράγματα που έχω διαβάσει ως τώρα στα αγγλικά, μη σου πω και στην ελληνική μετάφραση.
Δηλαδή ένα από τα πιο αγαπημένα μου ποιήματα.

Το 1921, ο T.S. Eliot, αναρρώνοντας από ψυχική κατάρρευση και αντικρίζοντας τη θάλασσα του Margate όπου έμεινε κάποιες εβδομάδες, έγραψε αυτό το μνημείο λόγου, που κάποιοι μετέφρασαν Έρημη Χώρα και ο Κλείτος Κύρου Ρημαγμένη Γη. Είναι απόφαση να μεταφράσεις το Waste Land ως Ρημαγμένη Γη: είναι έντονο και έχει φορτίο και φαντάσου, ήταν η μεταφραστική εκδοχή που διάβασα πρώτη, μικρούλα και χαζούλα στη σχολή – η φωνή στο μυαλό μου φυσικά ακόμα έτσι το μεταφράζει. Και Ρημαγμένη. Και Γη.

Στην Turner Contemporary εκτίθενται περίπου 60 έργα που εξερευνούν τη σχέση μεταξύ του Waste Land και των εικαστικών τεχνών και αυτό, που για εμένα είναι κάτι σαν μικρός παράδεισος, είναι αποτέλεσμα συντονισμένης προσπάθειας όλων των κατοίκων της πόλης, οι οποίοι υπήρξαν σαν να λέμε οι curators της έκθεσης – την προετοίμαζαν, δε, πέντε χρόνια. Η υπερηφάνεια της πόλης για την “καταγωγή” του ποιήματος επέκτεινε το αφιέρωμα στο μουσείο της πόλης, σε μικρότερες γκαλερί της περιοχής και στα τοπικά καφέ, μετατρέποντας το Margate σε ένα θεματικό πάρκο T.S. Eliot.

On Margate Sands
I can connect
Nothing with nothing.

Αν κοιτάξεις ξανά τη φωτογραφία της Miller και το παραλιακό καταφύγιο στο οποίο ο Eliot συνέλαβε και έβαλε σε λέξεις, τις ωραιότερες λέξεις της αγγλικής, το αριστούργημά του (το καταφύγιο είναι η αρχική φωτογραφία σε αυτό εδώ το κείμενο!), σίγουρα θα βρεις και εσύ ομοιότητες ανάμεσα στις δύο εικόνες, και θα είναι σίγουρα η θάλασσα και η ερημιά που όλες οι παραλιακές πόλεις υπαινίσσονται όταν δεν είναι καλοκαίρι (και άρα δεν μπορείς να κάνεις άμεσα τον συνειρμό “παραλία-διασκέδαση”). Το ότι, δε, ο Eliot είχε αυτή τη θέα μπροστά του όταν έγραφε πόσο σκληρός μήνας είναι ο Απρίλιος (ένας στίχος τον οποίο δεν μπορώ να σου περιγράψω πόσες φορές έχω σκεφτεί στη ζωή μου από τότε που τον πρωτοδιάβασα ως εναρκτήρια πρόταση ενός βιβλίου που “έπρεπε να μελετήσουμε για την Ξένη Λογοτεχνία στη σχολή”) μοιάζει, εδώ και τρεις ώρες που το ανακάλυψα, εντελώς αυτονόητο. Επαρχιακή αγγλική πόλη με αποβάθρα για “τη βόλτα”, συννεφιά και θαλασσοταραχές πιθανότατα το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, ψιλόβροχο και ένας άνθρωπος με εύθραυστη ψυχή που κοιτάει έξω και γράφει – ποια χώρα θα μπορούσε να είναι πιο έρημη.

Ή ποια γη πιο ρημαγμένη.