Τι συνιστά παρενόχληση

Μη φοβού, θα επιστρέψω στη μόδα γιατί κινδυνεύω να γίνω όπως οι πρωινές εκπομπές που μας μιλούσαν για χρόνια για διασκεδαστικά beefs μεταξύ σελέμπριτιζ του φτωχού και τώρα την έχουν δει αστυνομικοί ρεπόρτερς παίζοντας τη γνωστή νοσηρή υπόθεση επί ώρες κάθε μέρα (το “επί ώρες κάθε μέρα” είναι κυριολεξία) – πρώτα, μια (ακόμη) σύντομη και όσο απλή πρέπει παρένθεση περί παρενόχλησης από την ειδικό, δικηγόρο Μαριάννα Βασιλείου για να ξέρουμε τι ισχύει γιατί οι καιροί είναι δύσκολοι: πάντα ήταν.

Δέχομαι αηδιαστικό, γλοιώδες φλερτ στον δρόμο

• Είναι το «αηδιαστικό, γλοιώδες φλερτ» μια συμπεριφορά που σε προσβάλλει βάναυσα και γίνεται
με
1. «χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα» (σωματική επαφή όχι στα γεννητικά όργανα, π.χ. χούφτωμα στο στήθος);
2. «προτάσεις που αφορούν γενετήσιες πράξεις» (φράσεις τύπου «έλα να σε πηδήξω», όχι «έλα να σε φιλήσω», η πρόταση πρέπει να αφορά σεξουαλική πράξη);
3. «γενετήσιες πράξεις που τελούνται ενώπιόν σου» (π.χ. ο τύπος αρχίζει να αυνανίζεται μπροστά σου);
4. «επίδειξη των γεννητικών του οργάνων»;
Αν ναι, ο δράστης τελεί το αδίκημα της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας (337.1 ΠΚ) και τιμωρείται με φυλάκιση ως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Η ποινική δίωξη απαιτεί έγκληση εντός τριμήνου από την πράξη, εσύ είσαι αυτή που θα αποφασίσει αν και κατά πόσο έχεις υποστεί βλάβη από την πράξη.

• Οτιδήποτε άλλο πέρα από αυτά πει ή κάνει (πχ catcalling που δεν γίνεται με τους παραπάνω τρόπους) θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εξύβριση λόγω ή έργω (361 ΠΚ), η οποία τιμωρείται με φυλάκιση ως ένα έτος ή χρηματική ποινή, επειδή γίνεται σε δημόσιο χώρο. Έγκληση εντός τριμήνου απαιτείται και εδώ – με άλλα λόγια αν το catcalling σε ενοχλήσει, έχεις περιθώριο τριών μηνών να το καταγγείλεις. Αν δεν σε ενοχλήσει, πολύ απλά δεν κάνεις τίποτα.
• Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως του ποινικού σκέλους, οι πράξεις αυτές αποτελούν προσβολή προσωπικότητας. Αυτό σημαίνει ότι έχεις βάση για ασκήσεις εναντίον του αγωγή αποζημίωσης στα πολιτικά (αστικά δηλαδή) δικαστήρια.

Δέχομαι αηδιαστικό, γλοιώδες φλερτ στη δουλειά

• Ισχύει ό, τι και πάνω, με τη διαφορά ότι:
αν εξαρτάσαι εργασιακά από το δράστη (π.χ. είναι ο προϊστάμενός σου) ή
αν ο δράστης εκμεταλλεύεται την ανάγκη σου να εργαστείς (π.χ. στη συνέντευξη σου ζητάει να του κάτσεις για να σε προσλάβει),
εφαρμόζεται το 337.4 και η πράξη του τιμωρείται με φυλάκιση ως τρία χρόνια ή χρηματική ποινή. Και εδώ θέλει έγκληση εντός τριμήνου και μπορείς να ασκήσεις και αγωγή για αποζημίωση. Πολύ σημαντικό: στο αστικό δικαστήριο, ο δράστης είναι αυτός που πρέπει να αποδείξει ότι δεν έχει κάνει κάτι, όχι εσύ ότι έχει κάνει!
• Αν ο δράστης είναι συνάδελφος, πελάτης ή ό, τι άλλο, ισχύει ό, τι θα γινόταν αν το έκανε στο δρόμο.
• Τυχόν απόλυσή σου επειδή είπες «όχι» είναι άκυρη και μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη αποζημίωσή σου για ηθική βλάβη και σε χρηματική ικανοποίηση λόγω της ζημίας που υπέστης από την απόλυσή σου.

Δέχομαι διακριτικό φλερτ από τον προϊστάμενο

• Ο νομοθέτης δεν θέλει να ποινικοποιήσει τις ανθρώπινες σχέσεις – δεν είναι ο ρόλος του αυτός. Κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα να δημιουργηθεί μια ερωτική σχέση στο χώρο εργασίας.
• Αν το «διακριτικό φλερτ» δεν γίνεται με τις πράξεις που περιγράφονται πιο πάνω (στο 337.1 ΠΚ), η πράξη δεν είναι αξιόποινη.
• Αν όμως το διακριτικό αυτό φλερτ σε ενοχλεί και συνεχίζεται ενώ το έχεις καταστήσει σαφές στον προϊστάμενο, μπορείς να ασκήσεις αγωγή για προσβολή προσωπικότητας.

Μου την πέφτει μεγαλύτερος

• Για χάρη της απάντησης, δεχόμαστε ότι το πέσιμό του δεν είναι αξιόποινο.
• Επαναλαμβάνουμε ότι ο νομοθέτης δεν θέλει να ποινικοποιήσει τις ανθρώπινες σχέσεις. Δεν νοείται μια σχέση με διαφορά ηλικίας να θεωρηθεί παράνομη εξ ορισμού. Οπότε η απάντηση εξαρτάται από την ηλικία σου.
• Αν είσαι ενήλικη, δεν κάνει κάτι ποινικά κολάσιμο.
• Αξιόποινη είναι η γενετήσια πράξη μόνο με άτομο κάτω των 15 ετών (339.1 ΠΚ. Είναι σημαντικό το όριο, γιατί διαφορετικά όλα τα 16χρονα που κάνουν σεξ μεταξύ τους θα τελούσαν αξιόποινες πράξεις). Επίσης αξιόποινο είναι το πέσιμο (με την έννοια χειρονομιών, προτάσεων, εξιστορήσεων, απεικονίσεων ή παραστάσεων πράξεων γενετήσιου χαρακτήρα) σε άτομο κάτω των 18, εφόσον ο δράστης έχει την ευθύνη επίβλεψης ή προστασίας του ανηλίκου ατόμου έστω και προσωρινά, πχ καθηγητής (342.2 ΠΚ).

Το έπαθα. Τι κάνω μετά;

• Προσπαθείς να βρεις και να διατηρήσεις αποδεικτικά στοιχεία, όπως φωτογραφίες με ημερομηνία, screenshot από τηλεφωνικές κλήσεις και από μηνύματα, e-mail, προσωπικά μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Ενημερώνεις άτομα της εμπιστοσύνης σου για το περιστατικό ή αναζητάς άλλα άτομα που να έχουν υποστεί το ίδιο με εσένα. Αν καταθέσουν ως μάρτυρες (είτε σε ποινικό είτε σε αστικό δικαστήριο), η επίκληση συγκεκριμένων περιστατικών με ακριβή ημερομηνία επιρρώνει την αξιοπιστία τους ως μαρτύρων και τη βαρύτητα των μαρτυρικών τους καταθέσεων.
• Απευθύνεσαι ΑΜΕΣΩΣ σε δικηγόρο για να σε ενημερώσει για τις δυνατότητές σου. Αν δεν έχεις χρήματα, μπορείς με αίτησή σου στο Πρωτοδικείο της περιοχής σου για να σου διορίσει δωρεάν δικηγόρο με τη διαδικασία της νομικής βοήθειας. Ανάλογα την περίπτωση, θα σε κατευθύνει για τα επόμενα βήματα (υποβολή έγκλησης και άσκηση αγωγής).
• Ως προς το ποινικό κομμάτι, μαζί με τον ή τη δικηγόρο σου θα υποβάλετε έγκληση σε αστυνομικό τμήμα στα πλαίσια του αυτοφώρου (αν δηλαδή δεν έχουν περάσει 48 ώρες από την πράξη) ή στην εισαγγελία.
• Ως προς το αστικό κομμάτι, ο ή η δικηγόρος σου θα συντάξει την αγωγή αποζημίωσης και θα την καταθέσει στο αρμόδιο δικαστήριο.

Η Μαριάννα Βασιλείου υπόσχεται να επανέλθει με λεπτομέρειες για περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας.

** illustration από το peacewomen.org